Żywienie dojelitowe: Wsparcie żywieniowe w neonatologii
Wcześniactwo i niska masa urodzeniowa
Noworodki urodzone przedwcześnie mogą wymagać okresowego żywienia parenteralnego i/lub enteralnego. Jest to spowodowane wieloukładową niedojrzałością, która uniemożliwia lub utrudnia uzyskanie pełnego karmienia doustnego, do czasu osiągnięcia większej dojrzałości.
Czynnikami ograniczającymi możliwość karmienia doustnego są:
- niska masa ciała
- słaba siła mięśniowa i fizjologicznie obniżone napięcie mięśniowe
- niedojrzałość lub zaburzenia koordynacji ssania-połykania-oddychania
- niewydolność krążeniowo-oddechowa
- niedojrzałość układu pokarmowego
Opieka nad noworodkiem urodzonym przedwcześnie i jego rodziną w zakresie karmienia drogą doustną podczas hospitalizacji w oddziale patologii noworodka powinna polegać na monitorowaniu umiejętności sprawnego koordynowania ssania-połykania-oddychania, z uwzględnieniem wszystkich nieprawidłowości rozwoju somatycznego wnikających z wcześniactwa (ewentualne problemy neurologiczne, kardiologiczne, oddechowe).
Zastosowanie karmienia enteralnego i/lub parenteralnego daje możliwość stopniowego rozwijania karmienia drogą doustną, adekwatnie do aktualnych możliwości pobierania pokarmu prezentowanych przez dziecko.
Noworodek urodzony przedwcześnie opuszczając oddział patologii noworodka powinien być zdolny do całkowitego zaspokojenia potrzeb żywieniowych drogą karmienia doustnego. Nie zawsze jednak jest tak, a w sporadycznych sytuacjach okres karmienia drogą dojelitową przedłuża się na czas po zakończeniu hospitalizacji.
Wrodzone wady genetyczne
Noworodki z wrodzonymi wadami genetycznymi to bardzo niejednorodna grupa pacjentów. Niezależnie od rodzaju schorzenia łączy je jednak jeden problem – częste występowanie trudności w karmieniu oraz zaburzeń tempa wzrastania. Ich przyczyny mogą być bardzo różne, zaczynając od wynikającej z choroby podstawowej niechęci do jedzenia lub odmiennego w stosunku do zdrowych rówieśników zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze, aż po poważne deficyty rozwojowe czy wielonarządowe zaburzenia, decydujące o braku możliwości bezpiecznego i efektywnego karmienia drogą doustną.
Najbardziej problematyczny do ustalenia optymalnej metody karmienia u dzieci z wadami wrodzonymi jest okres od urodzenia do momentu postawienia diagnozy. W obraz wielu wad genetycznych wpisane jest m.in. wolniejsze tempo wzrastania, inne zapotrzebowanie energetyczne czy ryzyko zaburzeń wpływających na przebieg rozwoju karmienia. Dlatego znając rozpoznanie, konieczność podjęcia i wybór rodzaju interwencji żywieniowej są znacznie łatwiejsze do ustalenia. Do tego czasu każdy noworodek z wrodzoną wadą genetyczną powinien być objęty opieką wielodyscyplinarną. Regularny monitoring stanu odżywienia w połączeniu z obserwacją procesu karmienia i ogólnego funkcjonowania organizmu będą podstawą do ustalenia planu postępowania żywieniowego. Ze względu na dużą heterogenność grupy, postępowanie to może być bardzo odmienne i zawsze wymaga indywidualnej oceny. U części dzieci wystarczająca będzie realizacja diety zgodnej z zasadami żywienia zdrowych rówieśników, u innych wskazane będą modyfikacje składu czy konsystencji pokarmów podawanych drogą doustną, bądź intensywna praca nad techniką karmienia. Wreszcie u części konieczne będzie stosowanie długoterminowego żywienia dojelitowego przez sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego (zgłębnik nosowo-żołądkowy lub gastrostomię np. PEG).
